Pakosz Józef h. Prawdzic (zm. 1747), marszałek i regimentarz połocki w konfederacji dzikowskiej. Był młodszym synem Jana (zm. ok. 1722), sędziego ziemskiego połockiego i star. koziańskiego, dziedzica Hubina, Fatyna, Kamienia i Żar w woj. połockim, fundatora klasztoru Franciszkanów w Hubinie, oraz Joanny z Przysieckich, podstolanki połockiej. W r. 1722 P. był stolnikiem połockim. Pakoszowie należeli w tym czasie do klienteli hetmana polnego lit. i woj. połockiego Stanisława Denhofa; nie wiadomo, czy P., czy też jego brat Antoni był w r. 1722 na dworze Denhofa i jeździł z nim na sejm warszawski, a ojciec prosił dlań o miejsce pod znakiem husarskim hetmana. Podpisując 23 V 1733 konstytucję sejmu konwokacyjnego P., poseł połocki, zastrzegał elekcję wolną, z wyłączeniem od tronu cudzoziemca, żądał zachowania konstytucji o hetmanach z r. 1717 i wprowadzenia do Kamery Saskiej podskarbiego nadwornego litewskiego. Jako marszałek i regimentarz walczącej o sprawę Stanisława Leszczyńskiego konfederacji połockiej, w r. 1734 podszedł pod Bieszenkowicze (woj. połockie). Gdy mieszczanie odmówili spełnienia konfederackich rozkazów i zabili kilku żołnierzy, P. kazał w odwet splądrować i spalić miasteczko. Był dziedzicem Hubina i przejętego po ojcu starostwa koziańskiego, na które żona P-a miała ius communicativum. Zmarł 10 IV 1747 w Żarach.
Żonaty od 22 IV 1722 z Teresą Despot-Zenowiczówną, podkomorzanką połocką (zm. 8 V 1758), P. pozostawił synów: Antoniego, Jana (ur. 1738), posła smoleńskiego na sejm 1767/8 r. i członka delegacji traktatowej, i Kazimierza. Przypuszczalnie Jan lub Kazimierz został w r. 1784 pisarzem woj. połockiego i posłował t. r. na sejm grodzieński. P. miał także córki: Barbarę Irenę (ur. 1727), Joannę, od 8 X 1746 żonę Piotra Rysińskiego, star. ryndzuńskiego, Balbinę (ur. 1730), od r. 1756 żonę Jana Chrapowickiego, łowczego połockiego, i Konstancję, od 23 XI 1755 żonę Stanisława Hrebnickiego, pisarza grodzkiego połockiego.
Słown. Geogr., (Koziany, Żary); Uruski; Żychliński, IV; – Bartoszewicz K., Tadeusz Ogiński i jego pamiętnik, „Przegl. Hist.” R. 18: 1914 s. 70, 77; Kraushar A., Książę Repnin i Polska, W. 1900 II 319; – Diariusze sejmu… 1784, W. 1785 (spis posłów); Vol. leg., VI 298, VII 266, 557, 564, 570, 594, 606, 857, 859, 870; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. IVa ks. 6 k. 376–377, V 11280, 18693 (20 I 1784), 18859, 18877 (14 II, 17 VIII 1784); B. Czart.: rkp. 5911; – Życiorys Jana Pakosza, opracowany przez Zofię Zielińską, w Materiałach Red. PSB.
Zofia Zielińska